"شخصیت داریوش بزرگ"
عظمت و اقتدار داریوش موجب حیرت بسیاری از مورخین گشته است؛ به گونه ای که برخی از ایشان باور ندارند که 2500 سال پیش فردی پادشاهی میکرده که از همه نظر یعنی چه نظامی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی عمرانی، و … تا این حد به کمال رسیده بوده باشد و هیچ گاه مرتکب تصمیم و انتخابی اشتباه نشده باشد، و در همسایگی با وحشی ترین اقوام تاریخ، دارای چنان فکری باز و ضمیری روشن بوده که حتی امروز نیز برخی حکام سرزمین های مختلف از وی الگو برداری می کنند؛ مانند رایگان و اجباری بودن تحصیلات برای عموم مردم کشور! چه بسا اگر کتیبه بیستون و نوشته های هرودوت نبود این مورخین داریوش را افسانه ای بیش نمی پنداشتند! شاید کمتر پادشاهی در بدو سلطنت خود به قدر داریوش با مشکلات عدیده و طاقت فرسا رو به رو شده باشد، با این وجود، داریوش به واسطه اراده پولادین و قوت نفس بر تمامی مشکلات فائق آمد. در واقع داریوش شاهنشاهی ایران را از نو تأسیس کرد و کشور را تبدیل به نیرومندترین، ثروتمندترین و آبادترین سرزمین زمان خود کرد. داریوش بزرگ سعی کرده که در کتیبه های خود نامی از کوروش بزرگ نیاورد (مگر چند بار به اجبار و تنها به عنوان بنیانگذار سلسله هخامنشی) و به اعتقاد مورخین، وی آثاری از پادشاهان پیشین را نابود کرده است… داریوش شاه در مقابله با شورشیان و مغلوبین شدت عمل به خرج می داد و مانند کوروش، نرم رو نبود… همگان می باست در برابر داریوش بله قربان گو می بودند؛ داریوش شاه در کتبیه بیستون اذعان میکند که شورشیان را به شکل فجیعی به قتل رسانده است تا عبرت سایرین گردد. وی حتی از سردمدراران حکومتی خود با عنوان "بندگان من" یاد می کند و نه یاران من....
برخی از مورخین داریوش را "مستبد مصلح" نامیده اند.